Czy Japonia jest w NATO? Wyjaśniamy, jak wygląda współpraca Japonii z Sojuszem Północnoatlantyckim
W kontekście rosnącego napięcia na świecie coraz częściej pojawia się pytanie: czy Japonia jest w NATO?
Odpowiedź jest prosta, ale jej tło – niezwykle ciekawe. Japonia nie należy do NATO, ale jest bliskim partnerem sojuszu, utrzymując współpracę wojskową, technologiczną i dyplomatyczną na najwyższym poziomie.
Japonia a NATO
Nie, Japonia nie jest członkiem NATO.
Sojusz Północnoatlantycki obejmuje państwa z Europy i Ameryki Północnej, a Japonia – jako kraj azjatycki – nie spełnia kryteriów geograficznych członkostwa.
Mimo to Japonia jest jednym z najbliższych partnerów NATO spoza regionu i od lat rozwija współpracę w zakresie bezpieczeństwa, cyberobrony i technologii wojskowych.
Dzięki temu Japonia ma status tzw. „partnera o globalnym zasięgu” (global partner), co oznacza, że uczestniczy w wielu projektach i konsultacjach sojuszu, mimo że nie posiada formalnego członkostwa.
Dlaczego Japonia nie jest członkiem NATO
Powody są głównie trzy: geograficzny, historyczny i polityczny.
1. Powód geograficzny
NATO to Sojusz Północnoatlantycki – jego członkowie muszą leżeć w obszarze północnoatlantyckim, czyli w Europie lub Ameryce Północnej.
Japonia znajduje się w Azji Wschodniej, więc formalnie nie może dołączyć bez zmiany traktatu założycielskiego.
2. Powód historyczny
Po II wojnie światowej Japonia przyjęła tzw. konstytucję pacyfistyczną, która ograniczyła możliwość prowadzenia działań zbrojnych.
Kraj utrzymuje tylko Siły Samoobrony (JSDF), a nie klasyczną armię ofensywną.
3. Powód polityczny
Zamiast NATO Japonia posiada dwustronny traktat obronny ze Stanami Zjednoczonymi – Treaty of Mutual Cooperation and Security z 1960 roku.
To gwarantuje jej bezpieczeństwo i ochronę w razie ataku, a jednocześnie pozwala utrzymać suwerenność w polityce zagranicznej.
Na czym polega współpraca Japonii z NATO
Choć Japonia nie jest członkiem NATO, od lat 90. prowadzi z sojuszem systematyczną współpracę polityczno-wojskową.
W 2010 roku podpisano dokument „Partnerski dialog polityczny i współpraca praktyczna”, a w 2018 roku premier Shinzo Abe jako pierwszy japoński przywódca odwiedził siedzibę NATO w Brukseli.
Kluczowe obszary współpracy:
- Ćwiczenia wojskowe i misje pokojowe – udział Japonii w działaniach wspierających NATO, m.in. w Afganistanie i na Oceanie Indyjskim.
- Cyberbezpieczeństwo – wymiana doświadczeń w ochronie infrastruktury krytycznej.
- Technologie obronne – współpraca przemysłów zbrojeniowych i badania nad systemami antyrakietowymi.
- Bezpieczeństwo morskie – wspólne działania przeciw piractwu w Zatoce Adeńskiej.
W praktyce Japonia jest dziś najaktywniejszym partnerem NATO w Azji.
Relacje Japonia – Stany Zjednoczone a NATO
Nie da się zrozumieć relacji Japonii z NATO bez spojrzenia na jej sojusz z USA.
Od 1960 roku oba kraje łączy traktat o wzajemnej współpracy i bezpieczeństwie, który stanowi fundament stabilności w Azji i Pacyfiku.
Na jego mocy:
- na terytorium Japonii stacjonuje ok. 50 tysięcy amerykańskich żołnierzy,
- USA zapewniają obronę Japonii w razie zewnętrznego ataku,
- Japonia udostępnia bazy i współfinansuje obecność wojskową.
Ponieważ Stany Zjednoczone są kluczowym członkiem NATO, część współpracy Japonii z NATO odbywa się pośrednio – poprzez kanały amerykańskie.
W praktyce Tokio uczestniczy w wielu inicjatywach NATO inspirowanych przez USA, mimo że formalnie nie jest członkiem sojuszu.
Czy Japonia może dołączyć do NATO w przyszłości?
Formalnie – nie.
Członkostwo Japonii wymagałoby zmiany Traktatu Waszyngtońskiego (1949), który definiuje NATO jako organizację państw północnoatlantyckich.
Jednak w praktyce Japonia stopniowo zacieśnia współpracę z NATO do poziomu zbliżonego do uczestnictwa.
Od 2022 roku, po rosyjskiej inwazji na Ukrainę, Tokio jeszcze mocniej angażuje się w działania na rzecz bezpieczeństwa międzynarodowego.
Premier Fumio Kishida uczestniczył w szczycie NATO w Madrycie – jako pierwszy premier Japonii w historii.
To symboliczny krok, który pokazuje, że Japonia staje się częścią zachodniego systemu bezpieczeństwa, choć nie formalnie.
Rola Japonii w bezpieczeństwie regionu Azji i Pacyfiku
Japonia jest dziś kluczowym elementem równowagi sił w Azji.
Współpracuje z USA, Australią, Indiami i Koreą Południową w ramach formatu QUAD, a także z NATO i Unią Europejską.
Jej główne cele:
- przeciwdziałanie ekspansji Chin na Morzu Południowochińskim,
- ochrona przed zagrożeniem ze strony Korei Północnej,
- wsparcie Ukrainy i utrzymanie ładu opartego na prawie międzynarodowym.
Japonia zwiększa wydatki na obronność (do 2% PKB do 2027 roku) i modernizuje swoje siły samoobrony.
Dzięki technologii, stabilności i dyplomacji jest uznawana za najważniejszego sojusznika Zachodu w Azji.
Podsumowanie
Japonia nie jest członkiem NATO, ale jest jednym z jego najbliższych partnerów globalnych.
Uczestniczy w ćwiczeniach wojskowych, współpracuje technologicznie i politycznie z sojuszem, a jej rola w utrzymaniu pokoju i równowagi sił w Azji stale rośnie.
Formalne członkostwo jest mało prawdopodobne, lecz w praktyce Japonia działa ramię w ramię z państwami NATO w wielu kluczowych obszarach bezpieczeństwa.
FAQ
Czy Japonia może zostać członkiem NATO?
Nie, ponieważ leży poza regionem północnoatlantyckim określonym w Traktacie Waszyngtońskim.
Czy Japonia współpracuje z NATO militarnie?
Tak. Bierze udział w ćwiczeniach, misjach i programach cyberbezpieczeństwa jako partner globalny.
Czy Japonia ma armię?
Formalnie nie – posiada Siły Samoobrony (JSDF), które pełnią funkcję defensywną, ale należą do najlepiej wyposażonych sił na świecie.
Czy Japonia jest sojusznikiem USA?
Tak. Od 1960 roku łączy ją z USA traktat o wzajemnej obronie.
Czy NATO ma partnerów w Azji?
Tak. Oprócz Japonii są to Korea Południowa, Australia i Nowa Zelandia.
